Soru Sor
Sorunu sor hemen cevaplansın.
Alemdar Mustafa Paşa tarafından hazırlanıp ayanlar ve padişaha onaylatılan sözleşmedir. Anadolu ve Rumeli’deki ayanların hayli güçlendiğini ve başına buyruk hareket ettiğini düşünen 2. Mahmut, bu duruma son vermek istedi. Kendisini tahta çıkaran ve sadrazam yaptığı Rusçuk ayanı Alemdar Mustafa Paşa aracılığıyla ayanlarla görüşerek 1808’de imzalamıştır. Amaç, merkezle bağlantılarını koparmış olan ayanları(derebeyleri) devlet denetimi altına almak, merkezi idarede iç çevrelerin desteğini kazanma ve otoritesini güçlendirme idi.
Bu sözleşmeye göre; Ayanlar devlet otoritesini tanıyacak ve yapılacak ıslahatları destekleyeceklerdi. Buna karşılık ayanlar halka adil davranacaklar, bulundukları yerlerde devlet adına vergi ve asker toplayabileceklerdi.
Bu sözleşme ile; Osmanlı devleti ayanları tanıyarak hukukileştirmiştir. Padişahın yetkileri sınırlandırılmış ve padişah ilk defa kendi otoritesi yanında bir güç kabul etmiştir. Bu bakımdan Senedi İttifak İngilizlerin 13. Yüzyıl başlarında kabul ettiği ve İngiliz meşrutiyetinin temelini oluşturan Magna Charta’ya benzemektedir. Bazı tarihçilere göre de bu sözleşme anayasal monarşiye ilk adım olarak kabul edilmiştir. Öte yandan Senedi İttifak ile verilen haklar halka değil, kendiliğinden ortaya çıkmış bir tür derebeyi durumundaki ayanlara verildiğinden devletin o sıradaki zaafını yani ayanlara bile söz geçiremeyecek hale geldiğini ortaya koymaktadır. Alemdar’ın ölümüyle unutulan bu belge merkezi otoritenin güçlenmesiyle gündemden düşmüştür.
Ayanlar yapılacak ıslahatlara sadık kalacak ve bu ıslahatları bölgelerinde uygulayacaklardır.
Ayanlar vergi ve asker toplanmasında devlete yardımcı olacak, İstanbul’da bir isyan çıkarsa askerleri ile birlikte isyana müdahale edeceklerdir.
Padişah aşırı vergi almayacak eşit ve adaletli vergilendirme yapacaktır.
Ayanlar antlaşmaya uyacaklar, uymayanlar cezalandırılacaktır.
Padişah, ayanların varlığını kabul edecektir.
Osmanlı Devleti’nin ayanlara söz geçiremeyecek kadar zayıfladığı ortaya çıkmıştır.
Padişahın yetkilerini kısıtlaması bakımından Magna Charta’ya benzetilmiştir.
Senedi İttifak demokratikleşme yolunda ilk adımdır.
Ancak Senedi İttifak sonuçları ve daha sonraki olaylar üzerindeki etkisi açısından Magna Carta’dan farklıdır. Magna Carta İngiltere’de demokrasinin gelişmesinde önemli bir dönüm noktasıdır ve daha sonraki gelişmeler üzerinde etkili olmuştur. Yukarıda açıkladığımız gibi Senedi İttifak için aynı şeyi söyleyemeyiz. 2. Mahmut gücünü toplar toplamaz bu belgeyi rafa kaldırmış ve ayanlara savaş açmıştır. Alemdar Mustafa Paşa yeniçeri isyanı sonrasında öldürülmüştür. Bu süreçte ayanlar büyük ölçüde güçlerini kaybetmiştir ve daha sonraki anayasal ve demokratik gelişmelerde ciddi bir etkileri olmamıştır. Tanzimat Fermanı, Islahat Fermanı, Kanuni Esasi ve Meşrutiyet'in ortaya çıkmasında Senedi İttifakın önemli bir etkisi olmamıştır.
Tarih: 2019-06-05 21:32:44 Kategori: Tarih
Soru Tarat
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.
Sorunu sor hemen cevaplansın.
Senedi İttifak Nedir
Bu sözleşmeye göre; Ayanlar devlet otoritesini tanıyacak ve yapılacak ıslahatları destekleyeceklerdi. Buna karşılık ayanlar halka adil davranacaklar, bulundukları yerlerde devlet adına vergi ve asker toplayabileceklerdi.
Bu sözleşme ile; Osmanlı devleti ayanları tanıyarak hukukileştirmiştir. Padişahın yetkileri sınırlandırılmış ve padişah ilk defa kendi otoritesi yanında bir güç kabul etmiştir. Bu bakımdan Senedi İttifak İngilizlerin 13. Yüzyıl başlarında kabul ettiği ve İngiliz meşrutiyetinin temelini oluşturan Magna Charta’ya benzemektedir. Bazı tarihçilere göre de bu sözleşme anayasal monarşiye ilk adım olarak kabul edilmiştir. Öte yandan Senedi İttifak ile verilen haklar halka değil, kendiliğinden ortaya çıkmış bir tür derebeyi durumundaki ayanlara verildiğinden devletin o sıradaki zaafını yani ayanlara bile söz geçiremeyecek hale geldiğini ortaya koymaktadır. Alemdar’ın ölümüyle unutulan bu belge merkezi otoritenin güçlenmesiyle gündemden düşmüştür.
Senedi İttifakın Maddeleri
Ayanlar padişahın emirlerine uyacak ve devletin kanunlarına bağlı kalacaklardır.Ayanlar yapılacak ıslahatlara sadık kalacak ve bu ıslahatları bölgelerinde uygulayacaklardır.
Ayanlar vergi ve asker toplanmasında devlete yardımcı olacak, İstanbul’da bir isyan çıkarsa askerleri ile birlikte isyana müdahale edeceklerdir.
Padişah aşırı vergi almayacak eşit ve adaletli vergilendirme yapacaktır.
Ayanlar antlaşmaya uyacaklar, uymayanlar cezalandırılacaktır.
Padişah, ayanların varlığını kabul edecektir.
Senedi İttifakın Önemi
Osmanlı tarihinde ilk kez padişahın yetkileri sınırlandırılmıştır.Osmanlı Devleti’nin ayanlara söz geçiremeyecek kadar zayıfladığı ortaya çıkmıştır.
Padişahın yetkilerini kısıtlaması bakımından Magna Charta’ya benzetilmiştir.
Senedi İttifak demokratikleşme yolunda ilk adımdır.
Sonuçları nelerdir?
2. Mahmut gücünü attırıp, merkezi yönetimi güçlendirdikten sonra bu belgeyi yok saymıştır. Daha sonraki anayasal gelişmelerde de Senedin ciddi bir etkisi olmamıştır. Dolayısıyla bu belgenin Osmanlı tarihinde önemli sonuçlar doğurduğu söylenemez.Senedi İttifak Hangi Şartlarda Ortaya Çıktı?
1807 yılında meydana gelen Kabakçı İsyanı'yla 3. Selim tahttan indirildi ve yerine IV. Mustafa geçirildi. III. Selim’in reform düzenlemeleri kaldırıldı, özellikle de Nizam-ı Cedid ordusu dağıtıldı. Bunun üzerine 3. Selim’i tekrar tahta oturtmak için Rusçuk âyanı Alemdar Mustafa Paşa İstanbul’a yürüdü. Alemdar’ın askerleri sarayı kuşatmışken, tahtını kurtarmak isteyen IV. Mustafa III. Selim’i öldürttü. Kardeşi veliaht Şehzade Mahmud’un idamını da emretti ama Mahmud harem kadınlarının yardımıyla cellâtlardan kaçmayı başardı. Alemdar Mustafa Paşa askerleriyle saraya girdi ve Şehzade Mahmud’u tahta geçirdi. Kendisi de Sadrazam oldu. Alemdar Mustafa Paşa padişahın ve merkezi devletin otoritesini sağlamak için güçlü ayanlarla bir anlaşma yapmayı ilk çare olarak görüyordu.Ayanlar kimdir?
Bu devirde, Osmanlı Devleti’nin merkezî otoritesi taşrada büyük ölçüde etkisizdi. Taşrada güçlü toprak beyleri ortaya çıkmıştı. Bu toprak beyleri ayan olarak isimlendiriliyordu. Ayanlar etkili oldukları bölgelerde güçlü yönetimler kurmuştu. Rumeli, Anadolu ve Mısır gibi eyaletlerde âyanlar yarı bağımsız hale gelmişlerdi. Padişahın ve İstanbul’un otoritesi ayanların hakim olduğu topraklarda pek hissedilmiyordu.Senedi İttifak ve Magna Carta Karşılaştırması
Devlet iktidarını sınırlandırmayı amaçlayan bir girişim olarak Senedi İngiliz Magna Carta’sına benzetenler vardır. İçeriği itibariyle Magna Carta ile Senedi İttifak arasında bazı benzerlikler vardır. Her iki belgede de hükümdarın karşısındaki güçler (İngiltere’de soylular ve Osmanlı Devleti’nde ayanlar) bazı haklar kazanmış ve hükümdarın mutlak gücü sınırlanmıştır.Ancak Senedi İttifak sonuçları ve daha sonraki olaylar üzerindeki etkisi açısından Magna Carta’dan farklıdır. Magna Carta İngiltere’de demokrasinin gelişmesinde önemli bir dönüm noktasıdır ve daha sonraki gelişmeler üzerinde etkili olmuştur. Yukarıda açıkladığımız gibi Senedi İttifak için aynı şeyi söyleyemeyiz. 2. Mahmut gücünü toplar toplamaz bu belgeyi rafa kaldırmış ve ayanlara savaş açmıştır. Alemdar Mustafa Paşa yeniçeri isyanı sonrasında öldürülmüştür. Bu süreçte ayanlar büyük ölçüde güçlerini kaybetmiştir ve daha sonraki anayasal ve demokratik gelişmelerde ciddi bir etkileri olmamıştır. Tanzimat Fermanı, Islahat Fermanı, Kanuni Esasi ve Meşrutiyet'in ortaya çıkmasında Senedi İttifakın önemli bir etkisi olmamıştır.
Tarih: 2019-06-05 21:32:44 Kategori: Tarih
Kitaptan sorunu tarat hemen cevaplansın.
Yorum Yapx